Ερώτηση: Η εκτίμηση πολλών είναι πως το κυπριακό βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή που μία ακόμη αποτυχημένη πορεία μπορεί να αποβεί μοιραία. Ισχύει ή αποτελεί κινδυνολογία;
Απάντηση: Το κυπριακό βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή από το 1974 όταν η προδοσία της χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β΄ οδήγησαν στην τουρκική εισβολή και στην κατοχή του 37% του κυπριακού εδάφους, προσδίδοντας στην Τουρκία πλεονέκτημα υλοποίησης των επεκτατικών-της σχεδίων που έχουν ως τελικό στόχο την ενσωμάτωση ολόκληρης της Κύπρου στην τουρκική επικράτεια. Η κρισιμότητα σε κάθε φάση είναι διαφορετικής βαρύτητας λόγω της επικρατούσας διεθνούς αλλά και της περιφεριακής κατάστασης. Η όποια πορεία θα αποβεί μοιραία μόνο εάν υποταχθούμε στις επιλογές της Τουρκίας και συμφωνήσουμε σε λύση τουρκικών προδιαγραφών. Μετά το 1974 η πλέον επικίνδυνη πορεία ήταν αυτή που οδήγησε στο διχοτομικό σχέδιο Ανάν, το οποίο ο λαός-μας με σοβαρότητα απέρριψε, παρά το γεγονός ότι γνώριζε πως αυτό θα του επέφερε τιμωρητικά μέτρα. Όμως με την στάση-του διέσωσε την Κυπριακή Δημοκρατία (Κ.Δ.) και έδωσε ελπίδα και προοπτική, με την προϋπόθεση όμως να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος και το κυπριακό να τύχει καλύτερης διαπραγμάτευσης.
Ερώτηση: Θα πρέπει ο Πρόεδρος να επιδιώξει επανέναρξη συνομιλιών ή με βάση τα τελευταία δεδομένα θα ήταν καλύτερο για την πλευρά μας να το αποφύγει επί του παρόντος;
Απάντηση: Η επανέναρξη των συνομιλιών πρέπει να είναι σταθερός και αμετάθετος στόχος της πλευράς-μας. Το ερώτημα όμως που πρέπει να απαντηθεί είναι τι είδους συνομιλίες, σε ποιό πλαίσιο και σε ποιά βάση. Οι συνομιλίες στο πλαίσιο του διακοινοτικού διαλόγου και στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ) για 42 χρόνια απεδείχθησαν αναποτελεσματικές. Οχι μόνο δεν έφεραν τη λύση ένα βήμα πιο κοντά, αλλά αντίθετα αλλοίωσαν την ουσία του προβλήματος. Από θέμα εισβολής και κατοχής μετατράπηκε σε διακοινοτική διευθέτηση. Επέτρεψαν στην Τουρκία να παρουσιάζεται ως ουδέτερος τρίτος με «εποικοδομητική στάση» και την ίδια στιγμή να κεφαλαιοποιεί πολιτικά κέρδη. Γι΄ αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές-του στη μετακίνηση της βάσης και του πλαισίου των συνομιλιών σε πλέον θετική κατεύθυνση για να υπάρχει προοπτική επίλυσης του προβλήματος, αξιοποιώντας πολιτικά και διπλωματικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Κ.Δ.
Ερώτηση: Η Λουτ ρώτησε τον Πρόεδρο αν συζητά ένα άλλο πλαίσιο λύσης δίδοντας την ερμηνεία καλλιέργειας κλίματος για λύση δύο κρατών. Συμμερίζεστε την ανησυχία ή θεωρείτε πως είναι η ιδανική ευκαιρία για να θέσουμε ζήτημα ενός πλαισίου λύσης εκτός διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας;
Απάντηση: Οι διάφοροι τρίτοι καλοθελητές ή όχι ενδιαφέρονται περισσότερο για λύση που να διασφαλίζει τα δικά-τους συμφέροντα στην περιοχή, αδιαφορούν εάν η λύση αυτή δεν θα είναι δημοκρατική, λειτουργική ή βιώσιμη. Ολίγο τους ενδιαφέρει εάν στο μέλλον η κακή λύση θα οδηγήσει σε προσάρτηση της Κύπρου στην Τουρκία, αρκεί τα συμφέροντά-τους να μη θιγούν. Η λύση των δύο κρατών που κάποιοι ενδεχομένως να προκρίνουν απορρίπτεται από την ΕΔΕΚ. Ως λύση είναι πολύ χειρότερη από τη σημερινή κατάσταση. Νομιμοποιεί την κατοχή και θεσμοθετεί «νόμιμα σύνορα». Ο έλεγχος της Τ/κυπριακής περιοχής από την Τουρκία θα είναι πλήρης, θα δημιουργεί συνεχή και απρόβλεπτα προβλήματα η διαχείριση των οποίων να είναι ακόμα πιο δύσκολη. Η λύση αυτή δεν θα γίνει αποδεκτή από τις πλείστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Θα αποτελέσει κακό προηγούμενο με αποτέλεσμα οι αποσχιστικές τάσεις σε άλλες ευρωπαϊκές να ενταθούν και να προκαλέσουν πλήρη αποσταθεροποίηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η δε λύση της ΔΔΟ με τις πρόνοιες που κάποιοι έχουν αποδεχθεί αποτελεί τη χειρότερη μορφή νομιμοποιημένης διχοτόμησης. Η Τουρκία θα ελέγχει απόλυτα το Τ/κυπριακό συνιστών τμήμα και δια μέσου αυτού τη λειτουργία ολόκληρου του κράτους με απρόβλεπτες συνέπειες. Την Τουρκία και πολύ περισσότερο τη σημερινή του Ερτογάν δεν μπορείς να την εμπιστευτείς. Ο ΠτΔ πρέπει να αξιοποιήσει αυτό το παράθυρο ευκαιρίας που του δίνει η διερευνητική προσπάθεια της εκπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ και να επιχειρήσει να μετατοπίσει τη βάση και το πλαίσιο των συνομιλιών στην ουσία του κυπριακού, την εισβολή, τη συνεχιζόμενη κατοχή και την παραβίαση των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κυπριακού λαού.
Ερώτηση: Επιμένετε στην ανάγκη μίας διεθνούς διάσκεψης όπου θα συμμετέχουν και τα πέντε μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τι μπορεί να βγει από κάτι τέτοιο;
Απάντηση: Ακριβώς, αυτή η νέα κατεύθυνση θα αφορά την αξιοποίηση αποφάσεων του ΟΗΕ και ειδικά της Γενικής Συνέλευσης για την ανάγκη σύγκλησης Διεθνούς Διάσκεψης με την εμπλοκή και των 5 μονίμων μελών του Σ.Α. για να συζητηθεί η διεθνής πτυχή του προβλήματος. Βάση των συνομιλιών πρέπει να είναι η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, ο επαναπατρισμός των εποίκων, η κατάργηση των συμφωνιών εγγύησης και συμμαχίας και η επιστροφή των προσφύγων (Ε/κυπρίων και Τ/κυπρίων) σε συνθήκες ασφάλειας. Εάν η Τουρκία αρνηθεί τότε θα έχει την ευθύνη για την αποτυχία και θα αποφευχθούν οι πρόσθετες πιέσεις στην πλευρά-μας. Εάν η προσπάθεια καταλήξει σε συμφωνία τότε αννοίγει η προοπτική επιτυχίας και του διακοινοτικού διαλόγου που θα ρυθμίσει τα θέματα της εσωτερικής διακυβέρνησης και του πολιτειακού καθεστώτος.
Ερώτηση: Ανήκετε στη σχολή της διεκδικητικής πολιτικής και της ανάγκης χάραξης μίας νέας στρατηγικής που θα προκαλεί κόστος στην Τουρκία. Τα τελευταία δεδομένα με το χρονοδιάγραμμα για την παραμονή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, δίνουν την εντύπωση πως κάτι τέτοιο είναι απίθανο…
Απάντηση: Το κόστος για την Τουρκία μέσα από μια διεκδικητική πολιτική δεν συναρτάται με τα χρονοδιαγράμματα παραμονής ή όχι της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Μπορεί να προκύψει με τη σωστή αξιοποίηση της Ε.Ε., του παγώματος αναβάθμισης των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για πλήρη ένταξη αλλά για ειδική προνομιακή σχέση, ώστε να αξιοποιεί τις οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες με την Ε.Ε. χωρίς να είναι υποχρεωμένη να προσαρμόσει το καθεστώς διακυβέρνησης στο ευρωπαικό κεκτημένο. Η παρεμπόδιση της αναβάθμισης αυτών των σχέσεων θα έχει σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στην τουρκική οικονομία, ειδικά αυτή την περίοδο που βρίσκεται σε καθοδική πορεία.
Ερώτηση: Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί συναντήσεις των δυνάμεων του ενδιάμεσου χώρου για κοινό ψηφοδέλτιο στις ευρωεκλογές. Πού βρίσκεται η προσπάθεια; Είναι εφικτό ένα κοινό ψηφοδέλτιο ή υπάρχουν προσκόμματα;
Απάντηση: Εχουν γίνει κάποιες συναντήσεις που επικεντρώθηκαν περισσότερο στην ανταλλαγή απόψεων. Οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί. Για την ΕΔΕΚ είναι προτεραιότητα η συνεργασία με τα κόμματα που συνεργάστηκε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, στη βάση όμως αλληλοσεβασμού και αρχών που να συνθέτουν μια αξιόπιστη συνεργασία και όχι στη βάση προβληματικών προνοιών. Η αξιοπιστία της συνεργασίας για την ΕΔΕΚ είναι σημαντικός παράγοντας, γιατί πάνω σε αυτή μπορεί να στηριχθεί εποικοδομητικά το μέλλον. Από τη μέχρι τώρα ανταλλαγή απόψεων υπάρχουν συγκλίσεις αλλά και αποκλίσεις, ως εκ τούτου ο διάλογος πρέπει να συνεχισθεί. Η σύνθεση του ψηφοδελτίου είναι μια από τις βασικές παραμέτρους της συνεργασίας, αλλά όχι η μόνη.
Ερώτηση: Για ποιο λόγο η ΕΔΕΚ διαφωνεί με την συστέγαση της Συμμαχίας Πολιτών σε αυτή την προσπάθεια;
Απάντηση: Κατά την περίοδο πριν από τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές η Συμμαχία με τις επιλογές-της (θεμιτές και σεβαστές) έθεσε τον εαυτόν-της εκτός της συνεργασίας. Αποδυνάμωσε την υποψηφιότητα του κοινού-μας υποψηφίου και μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων της ΕΔΕΚ την θεωρούν υπεύθυνη για το αποτέλεσμα του α΄ γύρου. Ως εκ τούτου αυτή τη στιγμή στην ΕΔΕΚ το ενδεχόμενο εκλογικής συνεργασίας και με τη Συμμαχία δεν αντιμετωπίζεται θετικά.
Ερώτηση: Το τελευταίο διάστημα βρεθήκατε σε έντονη αντιπαράθεση με το ΕΛΑΜ. Είναι τελικά ιδεολογική η αντιπαράθεση ή έγκειται στην ενίσχυση των ποσοστών του ΕΛΑΜ και στον κίνδυνο να πάρει την έδρα στην ευρωβουλή όπως λένε κάποιοι;
Απάντηση: Η ΕΔΕΚ δεν είχε και δεν έχει πρόθεση αντιπαράθεσης με καμιά πολιτική δύναμη άνευ λόγου και αιτίας. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα αντιδρά όταν δέχεται αναίτια επίθεση ή όταν σκόπιμα επιχειρείται είτε η διαστρέβλωση των θέσεών-της, είτε η επίρριψη σε αυτήν ευθυνών για γεγονότα που δεν εμπλέκεται, απλά γιατί κάποιοι θέλουν να δικαιολογήσουν τις επιλογές-τους. Είναι προσβλητικό να υπάρχει στην Κύπρο κοινοβουλευτικό κόμμα που να αρνείται να καταδικάσει το πραξικόπημα και αυτούς που συνέργησαν για την πραγματοποίησή-του. Η ΕΔΕΚ απάντησε στο ΕΛΑΜ γιατί προκλήθηκε, όπως έπραξε και με άλλα κόμματα όταν δέχθηκε πολιτική επίθεση. Με το ΕΛΑΜ δεν υπάρχει τίποτε το κοινό σε πολιτικό ή ιδεολογικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο που η ηγεσία-του αρνείται να καταδικάσει την προδοτική συνομωσία της χούντας σε βάρος της πατρίδας-μας, καθώς και του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β΄ που ουσιαστικά ευθύνονται για την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατάληψη του 37% των εδαφών της πατρίδας-μας. Δεν μπορούν κάποιοι να προβάλλουν «πατριωτισμό και εθνικοφροσύνη» αλλά να υποστηρίζουν αυτούς που συνεργάστηκαν με την Τουρκία για να ανατρέψουν τον Αρχ. Μακάριο και να της δώσουν την ευκαιρία που αναζητούσε για να εισβάλει στην πατρίδα-μας. Η ΕΔΕΚ ήταν η μόνη οργανωμένη πολιτική δύναμη που αντιτάχθηκε σθεναρά τόσο στη χούντα, όσο και στην ΕΟΚΑ Β΄και το προδοτικό πραξικόπημα, καταβάλλοντας βαρύ τίμημα με το αίμα και τη θυσία μελών και στελεχών-της. Όσο η κατοχή συνεχίζεται θα συνεχίζεται και ο αγώνας για απελευθέρωση, συγχώρεση δεν δίνεται σε όσους συνειδητά δεν έχουν μετανοήσει.
Ερώτηση: Για ποιο λόγο ξεκίνησε σήμερα αντιπαράθεση με το ΕΛΑΜ και όχι νωρίτερα, όπως για παράδειγμα το 2016 όταν μπήκε στη βουλή. Αργήσατε να αντιληφθείτε και να εκτιμήσετε τον κίνδυνο της Ακροδεξιάς ως κόμμα;
Απάντηση: Όπως ανέφερα ήδη ήταν απάντηση σε πρόκληση. Η αντιπαράθεση δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκη και σύγκρουση. Η ΕΔΕΚ διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα κόμματα με τις θέσεις τις οποίες δημόσια παρουσιάζει τόσο στο εθνικό όσο και στα κοινωνικά και οικονομικά θέματα, στηριγμένη στη σοσιαλιστική-της ιδεολογία, το δικαιωμένο παρελθόν-της αλλά και τις σημερινές αδήριτες πραγματικότητες. Η ακροδεξιά είναι δυστυχώς πανευρωπαϊκό φαινόμενο, δεν θα μπορούσε από αυτό να απουσιάζει η Ελλάδα και η Κύπρος. Σε αυτό συνέτεινε και η αντιλαϊκή πολιτική που ακολουθήθηκε στην Ευρώπη τις τελευταίες 5ετίες κυρίως από τις φιλελεύθερες δεξιές κυβερνήσεις, αλλά και στην Κύπρο από τις λανθασμένες πολιτικές επιλογές των δύο τελευταίων κυβερνήσεων που οδήγησαν σε βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση. Όμως ο ιστορικός και πολιτικός κύκλος θα επιβεβαιωθεί, «Μπόρα είναι θα περάσει».
