Εποικοδομητικές προτάσεις από την ΕΔΕΚ, με στόχο τη δημιουργία συνθηκών κοινωνικής συνοχής, η απουσία της οποίας θέτει σε κίνδυνο την οικονομική σταθερότητα
Η συζήτηση και ψήφιση του προϋπολογισμού του 2024, του πρώτου της Κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας πορείας οικονομικής διαχείρισης, η οποία να στηρίζεται σε δύο πυλώνες.
Ο πρώτος, να διαπνέεται από ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, με στόχο τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, οι οποίες έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες επιπτώσεις από την οικονομική κρίση του 2012-13 και των όσων επακολούθησαν, και
Ο δεύτερος, να χαρακτηρίζεται από ορθολογική και ορθολογιστική διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, με βασικό στόχο την επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας και αποπληρωμής των 6.5 δις ευρώ του δανείου της τρόϊκα, που προέκυψε ως αδήριτη ανάγκη λόγω λανθασμένων πολιτικών αποφάσεων.
Στους πρώτους 9 μήνες της διακυβέρνησης, η Κυβέρνηση προχώρησε σε μια σειρά εν πολλοίς στοχευμένων μέτρων κοινωνικής πολιτικής, μεταξύ των οποίων:
- Η παραχώρηση ΑΤΑ σε ποσοστό 66,7%
- Η αύξηση κατά 5% της κατώτατης σύνταξης
- Η επιδότηση ηλεκτρικού ρεύματος, καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης
- Η εξαγγελία του προγράμματος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων
- Ο καθορισμός μηδενικού συντελεστή σε είδη πρώτης ανάγκης και το e-καλάθι
- Η επέκταση του επιδόματος τέκνου στις πολύτεκνες οικογένειες, ώστε να καλύπτονται και τα χρόνια πανεπιστημιακής φοίτησης
- Η ενίσχυση και περαιτέρω επέκταση του σχεδίου στεγαστικής πολιτικής στο πλαίσιο του οποίου περιλαμβάνεται η ανέγερση νέων πολυκατοικιών σε προσφυγικούς συνοικισμούς και η τιτλοποίηση προσφυγικών οικιών στους κατόχους-τους.
Επιπρόσθετα
- Η επαναφορά στον διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους της πρότασης για συνταξιοδότηση, υπό προϋποθέσεις, στο 63ο έτος χωρίς την αποκοπή του 12%
- Η πρόθεση για αύξηση του κατώτατου μισθού
- Η κατάθεση και έγκριση από τη Βουλή του νομοσχεδίου ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου για την αποτελεσματική εξωδικαστική επίλυση διαφορών μεταξύ ΑΠΙ και δανειολήπτη, καθώς και τη σύσταση Τμήματος Ειδικής Δικαιοδοσίας στα Επαρχιακά Δικαστήρια για την επίλυση χρηματοοικονομικών διαφορών, παρά το γεγονός ότι ως ΕΔΕΚ εκτιμούμε ότι το τελικό νομοσχέδιο όπως εγκρίθηκε δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες-μας και δεν θα προστατεύσει τους ευάλωτους δανειολήπτες στον επιθυμητό βαθμό.
Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι παρά τις δυσμενείς διεθνείς συγκυρίες, το 2023 οι δείκτες της οικονομίας κατέγραψαν σημαντικές επιδόσεις, και συγκεκριμένα:
Ο ρυθμός ανάπτυξης κυμάνθηκε στο 2.5%, από τους υψηλότερους στην ευρωζώνη
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο είναι πλεονασματικό και κυμαίνεται στο 2.6% του ΑΕΠ
Η ανεργία μειώθηκε στο 6.4% του ενεργού εργατικού δυναμικού με τάση περαιτέρω μείωσης το 2024
Το δημόσιο χρέος μειώθηκε από το 88% στο 81.8% του ΑΕΠ
Ο πληθωρισμός στο 3.8% από τους χαμηλότερους στην ευρωζώνη, με θετικές προβλέψεις για περαιτέρω μείωση το 2024 και 2025
Οι παραπάνω σημαντικές επιδόσεις, από τις καλύτερες στην ευρωζώνη, συνέβαλαν ώστε οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης να αναβαθμίσουν την κυπριακή οικονομία, σε επενδυτική βαθμίδα της πιστοληπτικής ικανότητας.
Παρ΄ όλα αυτά σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να οδηγηθούμε σε εφησυχασμό. Δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Η επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας και τα ισχυρά δημόσια οικονομικά είναι το κλειδί για την περαιτέρω αναβάθμιση της οικονομίας.
Στη βάση των παραπάνω δεδομένων η ΕΔΕΚ στο πλαίσιο της σοσιαλιστικής-της ιδεολογίας αλλά και της κοινωνικής-της ευαισθησίας, θα συνεχίσει να καταθέτει εποικοδομητικές προτάσεις, με στόχο τη δημιουργία συνθηκών κοινωνικής συνοχής, η απουσία της οποίας θέτει σε κίνδυνο την οικονομική σταθερότητα.
Για αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής, η οποία μετά την κρίση του 2012-13 διαταράχθηκε σε μεγάλο βαθμό, επιβάλλεται η λήψη περαιτέρω στοχευμένων μέτρων, ώστε
- να ενισχυθεί η μεσαία τάξη και να σμικρυνθεί η οικονομική ανισότητα μεταξύ των χαμηλών και των υψηλών εισοδημάτων
- η κατανομή των εσόδων από την οικονομική ανάπτυξη να είναι κατά το δυνατόν ομοιόμορφη και όχι προς όφελος των ολίγων και σε βάρος των πολλών
- να ενισχυθεί ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας, ώστε η πατρίδα-μας να αποκτήσει σχετική επάρκεια σε προϊόντα πρώτης ανάγκης και να μειωθεί η εξάρτηση από τρίτες χώρες. Η Ουκρανική κρίση επιβεβαίωσε αυτή την αναγκαιότητα για ακόμα μια φορά
- να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη νέων καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας για να αποτελέσουν κίνητρο επιστροφής στην πατρίδα-μας νέων επιστημόνων που παρέμειναν ή κατέφυγαν στο εξωτερικό λόγω της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε, αλλά και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Το έχουμε τονίσει πολλές φορές τα τελευταία 20 χρόνια. Η οικονομία-μας δεν πρέπει να στηρίζεται αποκλειστικά σε τομείς όπως ο τουρισμός, η οικοδομική βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Τομείς ιδιαίτερα ευαίσθητοι που επηρεάζονται από εξωγενείς και απρόβλεπτους παράγοντες. Χωρίς να τους εγκαταλείπουμε οφείλουμε να επενδύσουμε και σε άλλους πλέον σταθερούς.
Στο πλαίσιο ορθολογικής οικονομικής διαχείρισης, η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε πρόσθετα μέτρα μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και αύξησης των εσόδων.
1. Αύξηση της παραγωγικότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας. Προώθηση μετρήσιμων κριτηρίων καθορισμού της παραγωγικότητας ώστε οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες να κατανέμονται ανάλογα. Η αύξηση της παραγωγικότητας θα μειώσει και τις δαπάνες.
2. Περαιτέρω μείωση των καθολικών επιδομάτων και αντικατάσταση με στοχευμένα επιδόματα νέου τύπου
3. Αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα για συγχρηματοδότηση έργων
4. Θέσπιση αυστηρής διαδικασίας για τον προϋπολογισμό της δαπάνης εκτέλεσης διαφόρων έργων
5. Καθορισμός νέου τρόπου παραχώρησης των αυξήσεων σε συντάξεις και μισθούς με στόχο την ενίσχυση των χαμηλών εισοδημάτων
6. Αναστολή εκτέλεσης έργων αμφίβολης χρησιμότητας.
7. Προώθηση της εκτέλεσης αναπτυξιακών έργων ανταποδοτικού χαρακτήρα
8. Καταπολέμηση της γραφειοκρατίας σε ζωτικούς τομείς της οικονομίας που μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης και κατ΄ επέκταση των κρατικών εσόδων π.χ. Κτηματολόγιο, Πολεοδομία.
9. Φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών λόγω της τρομακτικής αύξησης των δανειστικών επιτοκίων και των μηδενικών καταθετικών.
10. Περαιτέρω καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής
11. Παραχώρηση φορολογικών κινήτρων για την έγκαιρη εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων εταιρειών και φυσικών προσώπων
12. Περαιτέρω ενίσχυση του τομέα της έρευνας και της καινοτομίας
Υπουργείο Υγείας
Ο τομέας της Υγείας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της κοινωνικής πολιτικής του κράτους. Τα τελευταία 4 χρόνια οι δαπάνες στον τομέα της υγείας αυξήθηκαν κατά 1 δις ευρώ ετησίως, χωρίς να υπάρξει και η ανάλογη ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών. Αντίθετα σε πολλές περιπτώσεις οι παρεχόμενες υπηρεσίες υποβαθμίστηκαν επικίνδυνα.
Ο λανθασμένος τρόπος υλοποίησης της σχετικής νομοθεσίας για το ΓεΣΥ, αποκάλυψε σε μεγάλο βαθμό τις αδυναμίες του συστήματος και τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τη βιωσιμότητά-του. Η ευθύνη ανήκει τόσο στο Υπουργείο Υγείας όσο και στον ΟΑΥ. Φυσικά συνυπεύθυνοι είναι και όλοι όσοι για τους δικούς-τους λόγους αντί να συμβάλουν στη διόρθωση των στρεβλώσεων, με τη στάση-τους συμβάλουν άμεσα ή έμμεσα στη συνέχιση και την ενίσχυσή-τους.
Οι καταχρήσεις σε θεραπείες, εργαστηριακές και παρακλινικές εξετάσεις, αναλώσιμα, φάρμακα, λόγω κυρίως της πολιτικής που ακολουθεί ο ΟΑΥ, επέφεραν μια επικίνδυνη αύξηση του σφαιρικού προϋπολογισμού, με κίνδυνο είτε περαιτέρω μείωση της ποιότητας στις προσφερόμενες υπηρεσίες, είτε να αυξηθούν οι εισφορές τόσο των πολιτών όσο και των εργοδοτών.
Όπως πολλές φορές τονίσαμε η υλοποίηση του ΓεΣΥ πρέπει να διασφαλίζει τις τρείς βασικές αρχές της φιλοσοφίας-του:
- Την ελεύθερη επιλογή γιατρού και νοσηλευτηρίου
- Την ποιοτική αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες και κυρίως σε αυτούς που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να την αποκτήσουν με άλλα μέσα (ασφαλιστική κάλυψη, οικονομική άνεση), και
- Ο Δημόσιος τομέας να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του συστήματος σε πλαίσιο αγαστής συνεργασίας και συνέργειας με τον ιδιωτικό τομέα
Τριάμισι χρόνια μετά την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ διαπιστώνουμε ότι:
- Δεν υπάρχει η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής γιατρού και νοσηλευτηρίου
- Για πρώτη φορά από καταβολής της Κυπριακής Δημοκρατίας εμφανίστηκαν λίστες αναμονής και στον ιδιωτικό τομέα. Σε ορισμένες μάλιστα ειδικότητες η αναμονή φθάνει ή/και ξεπερνά τους 6 μήνες. Η καθυστέρηση όμως, σε κάποιες περιπτώσεις, επιβαρύνει την κατάσταση της υγείας του ασθενή με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η ζωή-του, αλλά και να αυξάνεται το κόστος αποθεραπείας. Τα τελευταία 3 χρόνια η θνησιμότητα αυξήθηκε κατά 24%.
- Η ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών σε ορισμένους τομείς υποβαθμίστηκε σημαντικά.
- Ο σφαιρικός προϋπολογισμός από 920 εκ. ευρώ που προέβλεψαν οι μελέτες, τον τρίτο χρόνο εφαρμογής του ΓεΣΥ, ξεπέρασε το 1.5 δις ευρώ, δηλαδή αύξηση 65%.
- Η διαφορετική τιμολόγηση των ίδιων ιατρικών πράξεων ανάλογα με το νοσηλευτήριο αύξησε επικίνδυνα τις δαπάνες.
- Η διασπάθιση οικονομικών πόρων και οι καταχρήσεις, όπως επιβεβαιώνουν και οι εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, είναι συνεχείς και πολλαπλές.
- Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία 3 χρόνια ενεγράφησαν στο Μητρώο Ιατρών Κύπρου πέραν των 2 χιλιάδων κοινοτικών ιατρών, παρά το γεγονός ότι η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. σε αναλογία ειδικών γιατρών σε σχέση με τον πληθυσμό.
Επιπρόσθετα, ο Δημόσιος Τομέας που πρέπει να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του συστήματος, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα, στην επιστημονική-του στελέχωση και την οικονομική-του βιωσιμότητα. Για την αποφυγή αυτών των κινδύνων, το κράτος την περίοδο 2015-2019 έπρεπε να είχε προχωρήσει στην αναδιοργάνωση των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων σε Διοικητικό και Επιστημονικό επίπεδο, ώστε να καταστούν ανταγωνιστικά και να αποκτήσουν οικονομική ανεξαρτησία. Αντί αυτού οι τότε υπεύθυνοι όχι μόνο εγκατέλειψαν τον Δημόσιο τομέα, αλλά επέβαλαν και χρονικό περιορισμό στην κάλυψη των οικονομικών-του ελλειμμάτων. Ο στόχος προφανής. Όταν στον χρονικό ορίζοντα της 5ετίας τα Δημόσια Νοσηλευτήρια δεν θα είναι σε θέση να καλύψουν τα ελλείμματά-τους και το κράτος δεν θα μπορεί, λόγω κρατικής ενίσχυσης, να τα καλύψει, να πωληθούν σε ξένα κεφάλαια για να έχουν κάποιοι τεράστια οικονομικά οφέλη.
Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων είναι επιβεβλημένη η άμεση λήψη μέτρων. Να διορθωθούν οι στρεβλώσεις και να εφαρμοστεί σωστά το ΓεΣΥ , ώστε να ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές της φιλοσοφίας-του.
Από την πλευρά της ΕΔΕΚ καταθέσαμε κατ΄ επανάληψη προτάσεις διόρθωσης των στρεβλώσεων. Δυστυχώς απορρίφθηκαν γιατί επηρέαζαν οικονομικά και όχι μόνο συμφέροντα.
Η υλοποίηση των παρακάτω προτάσεων εκτιμούμε ότι θα επιφέρει άμεση διόρθωση σημαντικών στρεβλώσεων και θα προστατεύσει σε μεγάλο βαθμό τη βιωσιμότητα του συστήματος.
Ι) Αναφορικά με τους Προσωπικούς Ιατρούς,
- Να καθοριστούν κριτήρια για να συμβληθούν ως πάροχοι υπηρεσιών στο Σύστημα
- Να έχουν σταθερή μηνιαία αμοιβή, και
- Επιπρόσθετη αμοιβή για κάθε επίσκεψη
Η υιοθέτηση των παραπάνω μέτρων θα έχει ως αποτέλεσμα
- Οι Π.Ι. να ασκούν πραγματική ιατρική
- Δεν θα χρειάζονται οι εφημερίες που αυξάνουν τις δαπάνες
- Ο ασθενής θα μπορεί να επισκεφθεί οποιονδήποτε Π.Ι. ανεξάρτητα με την τόπο διαμονής-του
- Θα μειωθούν οι παραπομπές σε ειδικούς γιατρούς
- Θα αποσυμφορηθούν τα ΤΑΕΠ
ΙΙ) Να απλοποιηθεί και να διευκολυνθεί για απευθείας πρόσβαση του ασθενή στον ειδικό ιατρό, ώστε η αποθεραπεία-του να είναι συντομότερη
ΙΙΙ) Να κατοχυρωθεί το δικαίωμα του ασθενή να επισκέπτεται ιατρό εκτός του ΓεΣΥ. Την επίσκεψη να την καλύπτει ο ασθενής. Τα φάρμακα, οι εργαστηριακές εξετάσεις και τα αναλώσιμα να καλύπτονται από το σύστημα, εφόσον περιλαμβάνονται σε αυτό
Η υλοποίηση των δύο παραπάνω προτάσεων
- Θα μειώσει ή/και να καταργήσει τις λίστες αναμονής,
- Θα μειώσει τις δαπάνες του Συστήματος
- Κατοχυρώνει το δικαίωμα του ασθενή (κυρίως όσων πάσχουν από χρόνιες παθήσεις) να μην αντικαταστήσει τον γιατρό-του από την στιγμή που τον εμπιστεύεται
IV) Να καθοριστεί ενιαία τιμή για κάθε ιατρική πράξη
Η υλοποίηση της πρότασης
- Θα συμβάλει στην ένταξη όλων των νοσηλευτηρίων στο Σύστημα
- Θα δώσει τη δυνατότητα στον ασθενή να έχει ελεύθερη επιλογή γιατρού και νοσηλευτηρίου
- Θα διασφαλίσει τη σφαιρικότητα του προϋπολογισμού, και
- Θα μειώσει τις καταχρήσεις
V) Κατάργηση του πέναλτι που επιβάλλεται (σταδιακή μείωση της αμοιβής μέχρι το 1/3 της καθορισμένης), λόγω υπέρβασης του αριθμού ιατρικών πράξεων. Τα Δημόσια Νοσηλευτήρια και οι άριστοι πρέπει να επιβραβεύονται και όχι να τιμωρούνται.
VI) Τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια να εντάξουν άμεσα στο ΓεΣΥ τα ΤΑΕΠ, όπως προνοεί η νομοθεσία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών και την εξοικονόμηση πόρων
VII) Αλλαγή της πολιτικής για τα φάρμακα με στόχο την καταστολή ή τη μείωση της κατάχρησης και της σπατάλης οικονομικών πόρων. Αυτό θα επιτευχθεί είτε με δημόσιες προσφορές προμήθειας όπως συνέβαινε προηγουμένως με τις φαρμακευτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, είτε όπου είναι δυνατόν με καθορισμό τιμής ανά ομάδα φαρμάκου. Εάν το συνταγογραφούμενο φάρμακο υπερβαίνει την καθορισμένη τιμή, η διαφορά να καλύπτεται από τον ασθενή.
VII) Αποτελεσματικός εποπτικός έλεγχος, επιστημονικός και οικονομικός, για την αποφυγή διασπάθισης οικονομικών πόρων και σκανδάλων, και επιβολή αυστηρών κυρώσεων όταν διαπιστώνονται παραβιάσεις του συστήματος
Υπουργείο Άμυνας
Τα όσα λαμβάνουν χώρα στην περιοχή της Μ. Ανατολής, αλλά και γενικά η αστάθεια στην Αν. Μεσόγειο, επιβεβαιώνουν τον σημαντικό γεωστρατηγικό ρόλο της Κύπρου.
Αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος των ασύμμετρων απειλών της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων, της εδαφικής και θαλάσσιας ακεραιότητας της Κύπρου, με στόχο τον πολιτικοστρατιωτικό-της έλεγχο.
Οι συνθήκες αυτές επιβάλλουν η Ε.Φ. να διαθέτει μια συνεχώς αναβαθμισμένη επιχειρησιακή ικανότητα. Τα τελευταία χρόνια έγιναν βήματα προς την ορθή κατεύθυνση. Δεν θα πρέπει όμως να οδηγούν σε επανάπαυση. Επιβάλλεται η περαιτέρω ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της Ε.Φ., και η αναβάθμιση του αξιόμαχου του ανθρώπινου δυναμικού-της με
- Την αξιοποίηση του στρατηγικού ρόλου της Κύπρου στην αν. Μεσόγειο
- Την αναβαθμισμένη ενεργοποίηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού χώρου Ελλάδας – Κύπρου.
- Την αξιοποίηση των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων με τις χώρες της περιοχής και της Ε.Ε. στο πλαίσιο των τριμερών ή τετραμερών συνεργασιών
- Τη συμμετοχή στις μεγάλες πολιτικές άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε..
Η απόκτηση νέων σύγχρονων, υψηλής τεχνολογίας και αποτελεσματικότητας οπλικών συστημάτων, όπως πολλές φορές μέχρι σήμερα έχουμε τονίσει, θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο το αξιόμαχο και το ηθικό των ενόπλων δυνάμεων της πατρίδας-μας και θα αναβαθμίσει περαιτέρω την αποτρεπτική-τους ισχύ. Είναι γι΄ αυτό το λόγο που επιβάλλεται η δημιουργία Ειδικού Ταμείου Αμυντικής Θωράκισης, στο οποίο να κατατίθεται η Έκτακτη Εισφορά για την Άμυνα, ώστε αυτά τα χρήματα να διατίθενται αποκλειστικά για την αγορά και τη συντήρηση οπλικών συστημάτων.
Αναμένουμε σύντομα να κατατεθούν στη Βουλή για έγκριση τροποποιήσεις των κανονισμών για την ανέλιξη των στελεχών της Ε.Φ. με στόχο την περαιτέρω βελτίωση εκεί και όπου έχουν διαπιστωθεί είτε ασάφειες, είτε κενά. Άμεσης όμως προτεραιότητας είναι η ρύθμιση του εργασιακού καθεστώτος των ΣΥΟΠ, της μισθολογικής και της επαγγελματικής-τους ανέλιξης.
Με αυτή την ευκαιρία ως πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Άμυνας θα ήθελα να εκφράσω για ακόμα μια φορά, την ευαρέσκειά-μου προς την πολιτική και διοικητική ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας και τη διοίκηση της Ε.Φ., για την άψογη συνεργασία που έχουμε, καθώς και τις ευχαριστίες-μου προς τα μέλη της Επιτροπής για το πολύ εποικοδομητικό κλίμα που έχει οικοδομηθεί.
Υπουργείο Εσωτερικών
Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι επιφορτισμένο με τη διαχείριση των πλέον κρίσιμων τομέων της εσωτερικής διακυβέρνησης.
Το μεταναστευτικό ίσως αποτελεί τον κρισιμότερο τομέα διαχείρισης. Για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εάν όχι το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα. Για την Κύπρο προσλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις, λόγω της κατοχής του 37% του εδάφους, της μικρής σε πληθυσμό και έκταση επικράτειας, αλλά και της αξιοποίησής-του από την Τουρκία ως μορφής υβριδικού πολέμου.
Παράλληλα αξιοποιείται από την ευρωπαϊκή ακροδεξιά για να κεφαλαιοποιήσει κομματικά οφέλη. Δεν είναι τυχαίο που επιχειρεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία προκλήσεων και εντάσεων ρατσιστικού χαρακτήρα. Την ίδια στιγμή όμως δεν έχει να προτείνει ρεαλιστικές λύσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπισή-του. Κλασσικό παράδειγμα η ακροδεξιά κυβέρνηση της Ιταλίας. Στον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησής-της, όχι μόνο δεν το έλυσε, αλλά αντίθετα επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο, και αυτό παρά το γεγονός ότι η Ιταλία δεν υφίσταται τον υβριδικό πόλεμο της Τουρκίας, όπως η Κύπρος.
Από την πλευρά της ΕΔΕΚ εδώ και χρόνια καταθέτουμε συγκεκριμένες προτάσεις αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Είναι με ικανοποίηση που διαπιστώνουμε ότι αρκετές από αυτές υιοθετήθηκαν και αποδεικνύεται η αποτελεσματικότητά-τους στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη τους πρώτους 9 μήνες της διακυβέρνησης, με τη λήψη δραστικών μέτρων, διαχειρίζεται το μεταναστευτικό αποτελεσματικά
- Ο αριθμός των επαναπατρισθέντων για πρώτη φορά είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των νέο – αφιχθέντων. Τους πρώτους 10 μήνες του 2023 απελάθηκαν ή οικειοθελώς αναχώρησαν από την Κύπρο, πέραν των 9 χιλ. παράνομα αφιχθέντων μεταναστών.
- Η Κύπρος έπαψε να είναι ελκυστικός προορισμός για οικονομικούς μετανάστες που προέρχονται από την υποζαχάρια Αφρική και την Ασία.
- Επιταχύνθηκε η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων για πολιτικό άσυλο
- Διαφοροποιήθηκε η πολιτική παραχώρησης επιδομάτων και εργοδότησης αιτητών πολιτικού ασύλου.
- Προχώρησε σε άμεση απέλαση όσων είχαν εμπλοκή σε συγκρούσεις και παράνομες δραστηριότητες, και τέλος
- Η ίδρυση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, που θα έχει ως αποκλειστική αρμοδιότητα τη διαχείριση αυτού προβλήματος, εκτιμούμε ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στη διαχείριση και αντιμετώπιση του προβλήματος. Εδώ όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι η αποτελεσματικότητα του Υφυπουργείου σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί και από τη Βουλή, ανάλογα με το πλαίσιο αρμοδιοτήτων και εξουσιών που θα του αναθέσει.
Φυσικά δεν επιτρέπεται επανάπαυση. Απαιτείται να ληφθούν επιπρόσθετα άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα , όπως
- Διεκδίκηση πλέον αποτελεσματικής συμβολής της Ε.Ε. για τον επαναπατρισμό παράνομων μεταναστών και ομοιόμορφης διασποράς των νόμιμων δικαιούχων πολιτικού ασύλου και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.
- Επιτάχυνση του καταρτισμού και της υλοποίησης προγράμματος κοινωνικής και εκπαιδευτικής ενσωμάτωσης
Ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα δεν επιλύεται ούτε με ρατσιστική συμπεριφορά, αλλά ούτε και με επίδειξη στάσης πλήρους ανοχής. Αντιμετωπίζεται με την υιοθέτηση και εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων με ανθρωποκεντρική και συνετή διαχείριση.
Κυπριακό
Θα κλείσω την ομιλία-μου με μια σύντομη αναφορά στο εθνικό-μας πρόβλημα, το οποίο διάγει μακρά περίοδο στασιμότητας, λόγω της αρνητικής τακτικής της Τουρκίας αλλά και της παθητικής στάσης τόσο του ΟΗΕ, όσο και της Ε.Ε..
Σε μια περίοδο ασύμμετρων απειλών σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της πατρίδας-μας, της τρίτης εισβολής του Αττίλα στη θαλάσσια περιοχή της ΑΟΖ, της έναρξης εποικισμού της Αμμοχώστου, των συστηματικών προκλήσεων στη νεκρή ζώνη, βρισκόμαστε ενώπιον ενός νέου αδιεξόδου λόγω της προκλητικής αξίωσης της κατοχικής δύναμης και του κατοχικού καθεστώτος, για αποδοχή της «κυριαρχικής ισότητας» και των δύο κρατών, ως προϋπόθεσης δήθεν για επανέναρξη των συνομιλιών.
Η συσσωρευμένη εμπειρία από το παρελθόν πρέπει να αξιοποιηθεί για να καθοριστεί η στάση-μας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τουρκικών μεθοδεύσεων και προκλήσεων.
Από το 1976 ακολουθείται η ίδια διαδικασία. Όχι μόνο δεν οδήγησε σε λύση, αλλά αντίθετα οδήγησε το Κυπριακό σε εκτροχιασμό.
Το μετέτρεψε από πρόβλημα εισβολής και κατοχής σε θέμα διακοινοτικής διευθέτησης με κίνδυνο περαιτέρω υποβάθμισης σε επίπεδο ενεργειακής ρύθμισης ή/και ΜΟΕ.
Ταυτόχρονα βοήθησε την Τουρκία να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά κέρδη, όπως
- την παραμονή στρατευμάτων και μετά τη λύση,
- τη διατήρηση απροσδιόριστης μορφής εγγυήσεων,
- την εκ περιτροπής προεδρία,
- την αριθμητική εξίσωση στα θεσμικά όργανα του κράτους,
- τη θετική ψήφο στη λήψη των αποφάσεων,
- την νομιμοποίηση των εποίκων και την απόδοση, ως χρήστες, δικαιωμάτων ιδιοκτησίας επί των περιουσιών που παράνομα κατέχουν,
- την εγγυημένη πλειοψηφία ιδιοκτησίας γης και πληθυσμού.
- την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος,
- την αναγνώριση του εκπροσώπου της κατοχής ως ισότιμου συνομιλητή του Προέδρου της Δημοκρατίας,
- την οικονομική στήριξη του κατοχικού καθεστώτος με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία 20 χρόνια από το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το κατά κεφαλή εισόδημα στα κατεχόμενα έχει 6πλασιαστεί.
- τον γεωγραφικό διαχωρισμό του λαού και την στέρηση από τους νόμιμους κατοίκους του δικαιώματος άσκησης των 4 ελευθεριών της Ε.Ε.
Στην ουσία μέσα από την «πολιτική ισότητα» η Τουρκία απέκτησε το δικαίωμα να διεκδικεί λύση Συνομοσπονδίας. Η δε κατοχύρωση και της «κυριαρχικής ισότητας» θα της δώσει το δικαίωμα για νομιμοποίηση της κατοχής και ανακήρυξη τουρκικού κράτους στην κατεχόμενη περιοχή, ως εναλλακτικού σεναρίου σε περίπτωση αποτυχίας υλοποίησης του πρωταρχικού-της στόχου, που ήταν και παραμένει η ΔΔΟ. Λύση η οποία θα της δώσει τη δυνατότητα να ελέγχει τη λειτουργία συνολικά του κράτους μέχρι να το ενσωματώσει ολόκληρο στην τουρκική επικράτεια όπως καθορίζει το σχέδιο «επανάκτησης της Κύπρου» που εκπόνησε το 1957 το γραφείο ειδικού πολέμου του τουρκικού στρατού στη βάση των εκθέσεων του Νιχάτ Ερίμ.
Τέλος, όπως κατ΄ επανάληψη έχει επιβεβαιωθεί, η όλη διαδικασία αξιοποιείται από μεν τα Η.Ε. για να ακολουθούν την ποντιοπιλατική πολιτική-τους και από κάποιες χώρες της Ε.Ε. για να αποφύγουν την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας , ώστε να μην επηρεαστούν τα συμφέροντά-τους λόγω των εμπορικών και οικονομικών-τους σχέσεων.
Ενώ στη Ρωσία επέβαλαν άμεσες κυρώσεις μετά την εισβολή στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία λόγω της διακίνησης μεταναστών, στην Τουρκία αντίθετα παραχώρησαν σε ειδικό καθεστώς και οικονομική στήριξη. Κατά τα άλλα η λειτουργία της Ε.Ε. στηρίζεται στις αρχές του δικαίου και της αλληλεγγύης.
Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των διαφόρων πρωτοβουλιών, αλλά και των συνομιλιών πρέπει να μας οδηγήσουν σε αφύπνιση και αλλαγή τακτικής.
Για την ΕΔΕΚ δεν υπήρξαν και δεν υπάρχουν διλήμματα και αμφιταλαντεύσεις. Αγωνίζεται για
• Την επαναφορά του κυπριακού στη διεθνή-του βάση ως προβλήματος εισβολής και κατοχής
• Τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης όπως προνοεί η σχετική απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ και όχι σύγκληση άτυπης ή τυπικής 5μερούς
• Την κατά προτεραιότητα συζήτηση για την εφαρμογή των αποφάσεων της Γ.Σ. του ΟΗΕ για
• τερματισμό της κατοχής
• άμεση αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων
• επιστροφή των προσφύγων Ε/Κ και Τ/Κ σε συνθήκες ασφάλειες
• επαναπατρισμό των εποίκων
• άμεση επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους-της υπό την αιγίδα του ΟΗΕ
Σήμερα οφείλουμε να στείλουμε για ακόμα μία φορά ένα σαφές μήνυμα. Δεν πρόκειται:
• Να αποδεχθούμε λύση Βρετανικής έμπνευσης και τουρκικής προέλευσης,
• Να νομιμοποιήσουμε τα δεδομένα της εισβολής.
• Να επιτρέψουμε η Κυπριακή Δημοκρατία να καταλυθεί και να αντικατασταθεί από ένα νέο συνεταιριστικό συνομοσπονδιακό κράτος
Από την πλευρά της ΕΔΕΚ επειδή δεν περιοριζόμαστε στο χθες και σήμερα, αλλά βλέπουμε και το αύριο, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με την ίδια συνέπεια για μια δημοκρατική λύση, η οποία να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες-της ίσα δικαιώματα και ένα ασφαλές και ειρηνικό μέλλον, με πλήρη κατοχύρωση των τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού κεκτημένου χωρίς παρεκκλίσεις, σε ολόκληρη την επικράτεια.
Και με όλα αυτά θα υπερψηφίσουμε τον προϋπολογισμό του 2024.
Γραφείο Τύπου
Λευκωσία, 18 Δεκεμβρίου 2023
