Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πέραν των υπολοίπων συνεπειών και παρενεργειών σε γεωπολιτικό επίπεδο, κατέδειξε τη μεγάλη ενεργειακή αδυναμία της Ευρώπης λόγω της μεγάλης εξάρτησης σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο από τη Ρωσία. Η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, το «πάγωμα» της πιστοποίησης του αγωγού Nord Stream 2, θα προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην ενεργειακή επάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς οι ενεργειακές της ανάγκες δεν ικανοποιούνται από άλλες έστω πρόσκαιρες λύσεις.
Η κρίση στην Ουκρανία, επαναφέρει στην επιφάνεια τη συζήτηση για τον αγωγό EastMed, ως μίας εναλλακτικής λύσης μερικής ενεργειακής απεξάρτησης. Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το οποίο δέχτηκε σοβαρό πλήγμα από την πρόσφατη απόφαση των ΗΠΑ, να αποσύρει τη στήριξη της στην υλοποίηση του έργου.
Δυστυχώς, στην Κύπρο και την Ελλάδα, πολιτικά πρόσωπα και κόμματα δεν στήριξαν αποφασιστικά αυτή την προοπτική, η οποία θα αναβάθμιζε σημαντικά τον γεωστρατηγικό ρόλο των δύο χωρών, σε μια περίοδο μάλιστα όπου ο τουρκικός αναθεωρητισμός και επεκτατισμός βρίσκεται σε εξέλιξη.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την αρνητική στάση, είναι το κόστος και η οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού. Και μάλιστα η σύγκριση γίνεται στην οικονομική βάση του σεναρίου το φυσικό αέριο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, θα καταλήξει στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Όμως, οι μελέτες βιωσιμότητας από διεθνείς οίκους, που διασφαλίζουν εκτός της εγκυρότητας και την αντικειμενικότητα, επιβεβαιώνουν ότι οι δυσκολίες και το κόστος κατασκευής του αγωγού δεν είναι σημαντικά μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες στην περίπτωση μεταφοράς του φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας. Σημειώνεται επίσης ότι το υφιστάμενο τουρκικό δίκτυο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, είναι πεπαλαιωμένο και μικρής χωρητικότητας, άρα θα απαιτηθεί η κατασκευή νέου αγωγού από την Τουρκία προς την Ευρώπη.
Το επιχείρημα του δυσβάστακτου κόστους και της αμφίβολης βιωσιμότητας του EastMed, σε σύγκριση με το αντίστοιχο του αγωγού μέσω Τουρκίας, δεν ευσταθεί.
Στην επιλογή υιοθέτησης του σεναρίου του EastMed, πρέπει ως προτεραιότητα να τεθούν:
· Ο EastMed είναι ενεργειακό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που στόχο έχει την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από πηγές φυσικού αερίου, οι οποίες ελέγχονται από χώρες εκτός Ε.Ε., όπου ενδεχόμενες γεωπολιτικές ανακατατάξεις θα προκαλούν προβλήματα στην απρόσκοπτη ροή του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
· Τυχόν διοχέτευση του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου μέσω Τουρκίας, θα καταστήσει την ΕΕ εξαρτώμενη από την Τουρκία, η οποία θα διαθέτει την στρόφιγγα ροής. Μία εξέλιξη η οποία θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την επεκτατική-της πολιτική με στόχο τον απόλυτο έλεγχο της Μ. Ανατολής και της Αν. Μεσογείου.
· Εκτός του Ισραήλ και της Ιταλίας, που εμπλέκονται στον αγωγό, η Κύπρος και η Ελλάδα θα επωφεληθούν οικονομικά και γεωπολιτικά από τον EastMed και θα πράξουν το καθήκον τους ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσοι έχουν επιφυλάξεις για την κατασκευή του EastMed θα πρέπει να απαντήσουν και στο ερώτημα. Η Τουρκία με τη μέχρι σήμερα συμπεριφορά της έχει τα απαραίτητα εχέγγυα εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας για να της εκχωρηθεί ο έλεγχος της ροής του φυσικού αερίου από την Αν. Μεσόγειο προς την Ευρώπη;
Ειδικά η Κύπρος, λόγω των τραγικών εμπειριών από τις εγκληματικές ενέργειες της Τουρκίας, τη συνεχιζόμενη κατοχή του 37% των εδαφών της, δεν θα έπρεπε σε καμιά περίπτωση να αποδέχεται τη συζήτηση ενός τέτοιου σεναρίου.
Είναι προφανές ότι η στρατηγική της Τουρκίας είναι να θέσει υπό τον έλεγχο της τον υπό διαμόρφωση ενεργειακό χάρτη της περιοχής, για να ικανοποιήσει τα οράματά της περί της «γαλάζιας πατρίδας» του Ερντογάν;
Ανεξάρτητα από τις όποιες αποφάσεις και τάσεις των ΗΠΑ, ο EastMed είναι έργο ενταγμένο στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καλούμε την Αθήνα και τη Λευκωσία να παραμείνουν πιστές και συνεπείς στην υλοποίηση του EastMed. Να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ανατροπής των όποιων καλοπροαίρετων ή κακοπροαίρετων αντιδράσεων που εκδηλώνονται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να πείσουν ότι ο EastMed θα ωφελέσει γεωπολιτικά και οικονομικά την Ευρώπη και θα συνδράμει στην ενεργειακή της ασφάλεια.
